Στις 8/2/2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την επίτευξη της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ανθεκτικότητας και της τεχνολογικής υπεροχής της ΕΕ σε τεχνολογίες και εφαρμογές ημιαγωγών. Η ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα (European Chips Act) στόχο έχει να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της Ευρώπης και να συμβάλει στην επίτευξη τόσο της ψηφιακής όσο και της πράσινης μετάβασης.

Οι πρόσφατες παγκόσμιες ελλείψεις ημιαγωγών οδήγησαν σε κλείσιμο εργοστασίων σε ευρύ φάσμα τομέων, από τα αυτοκίνητα έως τις συσκευές υγειονομικής περίθαλψης. Στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, για παράδειγμα, η παραγωγή σε ορισμένα κράτη μέλη μειώθηκε κατά το ένα τρίτο το 2021. Αυτό κατέστησε εμφανέστερη την ακραία παγκόσμια εξάρτηση της αξιακής αλυσίδας των ημιαγωγών από πολύ περιορισμένο αριθμό παραγόντων σε ένα πολύπλοκο γεωπολιτικό πλαίσιο. Ωστόσο, κατέδειξε επίσης τη σημασία των ημιαγωγών για ολόκληρη την ευρωπαϊκή βιομηχανία και κοινωνία.

Η πράξη της ΕΕ για τα μικροκυκλώματα θα αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της Ευρώπης -η οποία φιλοξενεί κορυφαίους παγκοσμίως ερευνητικούς και τεχνολογικούς οργανισμούς και δίκτυα, καθώς και πρωτοπόρους κατασκευαστές εξοπλισμού- και θα αντιμετωπίσει τις υφιστάμενες αδυναμίες.

Θα δημιουργήσει έναν ακμάζοντα τομέα ημιαγωγών από την έρευνα έως την παραγωγή και μιαν ανθεκτική αλυσίδα εφοδιασμού. Θα κινητοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους άνω των 43 δισ. ευρώ και θα θεσπίσει μέτρα για την πρόληψη, την προετοιμασία, την πρόβλεψη και την ταχεία αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού, από κοινού με τα κράτη μέλη και τους διεθνείς εταίρους μας. Θα δώσει στην ΕΕ τη δυνατότητα να επιτύχει τη φιλοδοξία της να διπλασιάσει το σημερινό της μερίδιο αγοράς σε 20% το 2030.

Η ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα θα διασφαλίσει ότι η ΕΕ διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία, δεξιότητες και τεχνολογικές ικανότητες ώστε να καταστεί πρωτοπόρος, πέραν της έρευνας και της τεχνολογίας, στον τομέα αυτόν πέραν του σχεδιασμού, της κατασκευής και της συσκευασίας προηγμένων μικροκυκλωμάτων, ώστε να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό της με ημιαγωγούς και να μειώσει τις εξαρτήσεις της.

Οι κύριες συνιστώσες είναι:

1. Η πρωτοβουλία «Μικροκυκλώματα για την Ευρώπη» θα συγκεντρώσει πόρους από την Ένωση, τα κράτη μέλη και τρίτες χώρες που συνδέονται με τα υφιστάμενα προγράμματα της Ένωσης, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα, μέσω της ενισχυμένης «κοινής επιχείρησης για τα μικροκυκλώματα» που προκύπτει από τον στρατηγικό αναπροσανατολισμό της υφιστάμενης κοινής επιχείρησης για τις βασικές ψηφιακές τεχνολογίες.

2. Θα διατεθούν 11 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της υφιστάμενης έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας, για τη διασφάλιση της ανάπτυξης προηγμένων εργαλείων ημιαγωγών, πιλοτικών γραμμών για την κατασκευή πρωτοτύπων, για τη δοκιμή νέων συσκευών και για τον πειραματισμό με καινοτόμες εφαρμογές σε πραγματικές συνθήκες, για την κατάρτιση προσωπικού και για την ανάπτυξη εις βάθος κατανόησης του οικοσυστήματος και της αξιακής αλυσίδας των ημιαγωγών.

3. Ένα νέο πλαίσιο για την επίτευξη της ασφάλειας του εφοδιασμού μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων και της ενίσχυσης της παραγωγικής ικανότητας, η οποία είναι απολύτως αναγκαία προκειμένου να ευδοκιμήσει η ανάπτυξη της καινοτομίας σε προηγμένους κόμβους, καθώς και σε καινοτόμα και ενεργειακώς αποδοτικά μικροκυκλώματα.

4. Επιπλέον, ένα Ταμείο για τα Μικροκυκλώματα θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση των νεοφυών επιχειρήσεων ώστε να τις βοηθήσει να ωριμάσουν τις καινοτομίες τους και να προσελκύσουν επενδυτές. Θα περιλαμβάνει επίσης ειδική επενδυτική διευκόλυνση μετοχικού κεφαλαίου για ημιαγωγούς στο πλαίσιο του InvestEU με σκοπό να στηρίξει τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ, και να διευκολύνει την ανάπτυξή τους.

5. Μηχανισμός συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής για την παρακολούθηση της προσφοράς ημιαγωγών, την εκτίμηση της ζήτησης και την πρόβλεψη των ελλείψεων. Θα παρακολουθεί την αξιακή αλυσίδα των ημιαγωγών συγκεντρώνοντας βασικές πληροφορίες από τις εταιρείες για τη χαρτογράφηση των πρωταρχικών αδυναμιών και των σημείων συμφόρησης. Θα συγκεντρώνει κοινή αξιολόγηση κρίσεων και θα συντονίζει τις κατάλληλες δράσεις που θα πρέπει να αναληφθούν από μια νέα εργαλειοθήκη έκτακτης ανάγκης. Επίσης, θα αντιδρά γρήγορα και αποφασιστικά από κοινού, αξιοποιώντας πλήρως τα εθνικά και ενωσιακά μέσα.

Η Επιτροπή προτείνει επίσης συνοδευτική σύσταση προς τα κράτη μέλη. Πρόκειται για ένα εργαλείο με άμεση ισχύ που διευκολύνει τον μηχανισμό συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής να τεθεί ευθύς αμέσως σε λειτουργία. Έτσι θα είναι δυνατό, ήδη από τώρα, να συζητηθούν και να αποφασιστούν έγκαιρα και αναλογικά μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης.

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Η πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα θα αλλάξει τα δεδομένα για την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ενιαίας αγοράς της Ευρώπης. Βραχυπρόθεσμα, θα αυξήσει την ανθεκτικότητά μας σε μελλοντικές κρίσεις, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να προλάβουμε και να αποφύγουμε διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού. Και μεσοπρόθεσμα, θα συμβάλει στο να καταστεί η Ευρώπη ηγέτης στον στρατηγικό αυτό κλάδο. Με την ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα, ρίχνουμε το βάρος στις επενδύσεις και τη στρατηγική. Ωστόσο, το κλειδί για την επιτυχία μας είναι οι φορείς καινοτομίας της Ευρώπης, οι ερευνητές παγκοσμίου κύρους, οι άνθρωποι που συντελούν στην ευημερία της ηπείρου μας εδώ και δεκαετίες.»

Η κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, πρόσθεσε: «Τα μικροκυκλώματα είναι απαραίτητα για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, καθώς και για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Δεν θα πρέπει να βασιζόμαστε σε μία χώρα ή σε μια εταιρεία για να επιτύχουμε την ασφάλεια του εφοδιασμού. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα από κοινού — στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας, του σχεδιασμού και των εγκαταστάσεων παραγωγής — για να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη θα είναι ισχυρότερη ως βασικός παράγοντας στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας. Τούτο θα ωφελήσει επίσης τους διεθνείς εταίρους μας. Θα συνεργαστούμε μαζί τους για να αποφύγουμε μελλοντικά ζητήματα εφοδιασμού.»

Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, ανέπτυξε περαιτέρω: «Χωρίς μικροκυκλώματα, δεν υπάρχει ψηφιακή μετάβαση, ούτε πράσινη μετάβαση, ούτε τεχνολογική υπεροχή. Η διασφάλιση του εφοδιασμού με τα πιο προηγμένα μικροκυκλώματα έχει καταστεί οικονομική και γεωπολιτική προτεραιότητα. Οι στόχοι μας είναι υψηλοί: διπλασιασμός του μεριδίου μας στην παγκόσμια αγορά έως το 2030 σε 20 % και παραγωγή των πλέον εξελιγμένων και ενεργειακά αποδοτικών ημιαγωγών στην Ευρώπη. Με την πράξη της ΕΕ για τα μικροκυκλώματα θα ενισχύσουμε την ερευνητική μας αριστεία και θα την βοηθήσουμε να περάσει από το εργαστήριο στην κατασκευή. Κινητοποιούμε σημαντική δημόσια χρηματοδότηση, η οποία ήδη προσελκύει σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις. Και κάνουμε ό,τι είναι δυνατό για να καταστήσουμε ασφαλή ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού και να αποφύγουμε μελλοντικούς κλυδωνισμούς στην οικονομία μας, σαν αυτούς που βλέπουμε με την τρέχουσα έλλειψη εφοδιασμού σε μικροκυκλώματα. Με επενδύσεις στις πρωτοπόρες αγορές του μέλλοντος και επανεξισορρόπηση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, θα δώσουμε στην ευρωπαϊκή βιομηχανία τη δυνατότητα να παραμείνει ανταγωνιστική, να δημιουργήσει ποιοτικές θέσεις εργασίας και να καλύψει την αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση.»

Η κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, συμπλήρωσε: «Η πρωτοβουλία ‘‘Μικροκυκλώματα για την Ευρώπη'' συνδέεται στενά με το πρόγραμμα ‘‘Ορίζων Ευρώπη'' και θα βασίζεται στη συνεχή έρευνα και καινοτομία για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς μικρότερων και ενεργειακά αποδοτικότερων μικροκυκλωμάτων. Η μελλοντική πρωτοβουλία θα προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία στους ερευνητές, τους φορείς καινοτομίας και τις νεοφυείς επιχειρήσεις μας να ηγηθούν του νέου κύματος καινοτομίας που θα αναπτύξει λύσεις υπερπροηγμένης τεχνολογίας με βάση το υλισμικό. Η ανάπτυξη και η παραγωγή μικροκυκλωμάτων στην Ευρώπη θα ωφελήσει τους οικονομικούς μας παράγοντες σε βασικές αξιακές αλυσίδες και θα μας βοηθήσει να επιτύχουμε τους φιλόδοξους στόχους μας στους τομείς των κατασκευών, των μεταφορών, της ενέργειας και της ψηφιακής τεχνολογίας.»

Επόμενα βήματα

Τα κράτη μέλη παροτρύνονται να αρχίσουν αμέσως προσπάθειες συντονισμού σύμφωνα με τη σύσταση ώστε να κατανοήσουν την τρέχουσα κατάσταση της αξιακής αλυσίδας ημιαγωγών σε ολόκληρη την ΕΕ, να προλάβουν πιθανές διαταραχές και να λάβουν διορθωτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της τρέχουσας έλλειψης έως ότου εκδοθεί ο κανονισμός. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συζητήσουν τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας. Εάν εκδοθεί, ο κανονισμός θα ισχύσει άμεσα σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ιστορικό

Τα μικροκυκλώματα αποτελούν στρατηγικά πλεονεκτήματα για βασικές βιομηχανικές αξιακές αλυσίδες. Με τον ψηφιακό μετασχηματισμό, αναδύονται νέες αγορές για τη βιομηχανία μικροκυκλωμάτων, όπως αυτοκίνητα υψηλής αυτοματοποίησης, υπολογιστικό νέφος, διαδίκτυο των πραγμάτων, συνδεσιμότητα (5G/6G), διάστημα/άμυνα, υπολογιστικές ικανότητες και υπερυπολογιστές. Οι ημιαγωγοί βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο ισχυρών γεωπολιτικών συμφερόντων, καθώς θέτουν προϋποθέσεις για την ικανότητα των χωρών να ενεργούν (στρατιωτικά, οικονομικά, βιομηχανικά) και να προωθούν την ψηφιακή μετάβαση.

Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, η πρόεδρος της Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καθόρισε το όραμα για τη στρατηγική της Ευρώπης όσον αφορά τα μικροκυκλώματα, με στόχο την από κοινού δημιουργία ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού οικοσυστήματος μικροκυκλωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής, καθώς και τη σύνδεση των ικανοτήτων έρευνας, σχεδιασμού και δοκιμών παγκόσμιας κλάσης της ΕΕ. Η Πρόεδρος επισκέφθηκε επίσης την ASML, έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της Ευρώπης στην παγκόσμια αλυσίδα αξίας των ημιαγωγών, με έδρα το Eindhoven.

Τον Ιούλιο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε τη βιομηχανική συμμαχία για τους επεξεργαστές και τους ημιαγωγούς με στόχο τον εντοπισμό των υφιστάμενων κενών στην παραγωγή μικροκυκλωμάτων και τον προσδιορισμό των τεχνολογικών εξελίξεων που χρειάζονται οι εταιρείες και οι οργανισμοί για να ευδοκιμήσουν, όποιο κι αν είναι το μέγεθός τους. Η συμμαχία θα συμβάλει στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ υφιστάμενων και μελλοντικών πρωτοβουλιών της ΕΕ, ενώ θα διαδραματίσει σημαντικό συμβουλευτικό ρόλο και θα παράσχει έναν στρατηγικό χάρτη πορείας για την πρωτοβουλία «Μικροκυκλώματα για την Ευρώπη», μαζί με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.

Μέχρι σήμερα, 22 κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί, σε κοινή δήλωση που υπεγράφη τον Δεκέμβριο του 2020, να συνεργαστούν για την ενίσχυση της αξιακής αλυσίδας ηλεκτρονικών και ενσωματωμένων συστημάτων της Ευρώπης και για την ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας αιχμής.

Τα νέα μέτρα θα βοηθήσουν την Ευρώπη να επιτύχει τους στόχους της ψηφιακής δεκαετίας του 2030 για το 20 % του παγκόσμιου μεριδίου αγοράς των μικροκυκλωμάτων έως το 2030.

Επίσης, μαζί με την πράξη για τα μικροκυκλώματα, η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα στοχευμένη έρευνα των ενδιαφερόμενων μερών, προκειμένου να συγκεντρώσει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα, καθώς και τη μελλοντική ζήτηση μικροκυκλωμάτων και πλακιδίων. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής θα συμβάλουν στην πληρέστερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η έλλειψη μικροκυκλωμάτων επηρεάζει την ευρωπαϊκή βιομηχανία.